Başlık | Bilgisayımsal Düşünme Sürecinin Doğasına İlişkin Nitel Bir Analiz |
Yazar(lar) |
Yazar 1 Name: Murat Çınar Org: Hacettepe Universitesi Country: TR E-mail: muratcinar_AT_hacettepe.edu.tr Yazar 2 Name: Hakan Tüzün Org: Hacettepe Üniversitesi Country: TR E-mail: htuzun_AT_hacettepe.edu.tr |
Diğer Yazar(lar) | murat_cinar_AT_rocketmail.com |
Anahtar Kelimeler | Bilgisayım, Bilgisayımsal düşünme, problem çözme, programlama eğitimi, kodlama, eğitsel robot programlama |
Özet | Bilgisayarların bilgiye erişim kalıplarını değiştirmesi ile düşünmeyi geliştirmesi arasındaki ayrıma dikkat çeken ilk isimlerden olan Papert bilgisayarların zihinsel süreçlere sadece araçsal olarak değil daha da gerekli şekilde hatta fiziksel bağlantıları oldukça uzaklaştırıldığında dahi insanların nasıl düşündüğünü etkilemek suretiyle kavramsal açıdan düşünme süreçlerine katkıda bulunabileceğini ileri sürmüştür. Yenilikçi olmasına karşın 1980’lı yıllarda hâkim olan geleneksel okul kültürü nedeniyle geniş ölçüde yayılamayan bilgisayar bilimi kavramlarının öğrencilerin entelektüel düşünme becerilerini geliştirilmesinde kullanılabileceği görüşü 2000’li yılların ortasında bilgisayımsal düşünme kavramı ile yeniden popülerlik kazanmıştır. Bilgisayımsal düşünme, bilgisayar bilimleri için temel kavramlardan yararlanarak problemler çözmeyi, sistemler tasarlamayı ve insan davranışlarını anlamayı kapsamaktadır. Bilgisayar bilimleri alanının genişliğini yansıtan bir dizi zihinsel aracı içeren bilgisayımsal düşünmenin özü bir problem ile karşılaşıldığında bilgisayar bilimcisi gibi düşünmektir. Bilgisayımsal düşünme sadece bilgisayar uzmanlarının değil herkesin öğrenmek ve kullanmak için istekli olabileceği evrensel olarak uygulanabilir bir tutum ve beceri sunmaktadır. Bilgisayımsal düşünme kavramı yaygınlaştıkça bu düşünme becerisinin gelişiminin nasıl destekleneceği ve değerlendirileceğine ilişkin daha pratik soruları ön plana çıkmaya başlamıştır. Programlama sadece bilgisayımsal düşünmenin temel bir becerisi ve bilgisayımsal düşünmeyi içeren bilişsel görevleri desteklemek için kilit bir araç değil, aynı zamanda bilgisayımsal düşünme yeterliliklerinin sergilenmesini de sağlayan önemli bir araçtır. Dünya genelinde bilgisayımal düşünme ve programa etkinlikleri dâhil olmak üzere bilgisayar bilimlerinin müfredata entegrasyonuna ilişkin artan girişimler bulunmaktadır. Başta kodlama olmak üzere bilgisayımsal düşünmenin eğitimdeki pratik uygulamalarının yaygınlaşmasına rağmen bilgisayımın nasıl gerçekleştiği, hangi bilişsel faktörlerin ön plana çıktığı, uygulama sürecinde hangi bariyerlerin oluştuğu ve farklı gereksinimleri olan öğrenenlerin nasıl destekleneceğine literatür oldukça sınırlıdır. Ayrıca bilgisayımsal düşünmeye yönelik uygulamaların bilgisayımsal düşünme bileşenlerini ne derecede adreslediği bilinmeden söz konusu uygulamaların öğretimsel ve pratik çıktılarının tam anlamıyla anlaşılması mümkün gözükmemektedir. Bu çalışmada eğitsel robot ve geleneksel programlama olmak üzere iki farklı yöntemle gerçekleştirilen programlama etkinlikleri aracılığıyla desteklenen bilgisayımsal düşünme süreçlerinin derinlemesine incelenmesi amaçlanmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasının benimsendiği araştırmada çalışma grubunu Adana iline bağlı bir mesleki ve teknik anadolu lisesinin 10.sınıfında okuyan 41 öğrenci oluşturmaktadır. Uygulama sürecinin başında seçkisiz olarak oluşturulan iki gruptan birindeki öğrencilere eğitsel robotlar diğerindekilere ise bilgisayar programlama araçları aracılığıyla haftada 4 ders saati olmak üzere 11 hafta boyunca programlama eğitimi verilmiştir. Veri toplama sürecinde nitel veri toplama yöntemlerinden odak grup görüşme kullanılmış olup, veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Bulgular nitel verilerden elde edilen kodların tematik olarak gruplandırılmasıyla elde edilen kategoriler ışında sunulmuştur. Sonuçlar bilgisayımsal düşünmenin ayrıntıları ayırt etme ve basitleştirme yoluyla karmaşıklıkla başa çıkmayı kolaylaştırdığını böylece büyük ölçekli konular üzerinde çalışmaya olanak sağladığını göstermektedir. Bilindiği gibi bilgisayımsal düşünmenin temelinde yer alan becerilerden olan soyutlama sadeleştirme yapmak için detayları ortadan kaldırmak ve ana hatları gösteren genellemeler türetmektir. Soyutlama bir anlamda karmaşıklık karşısında basitliği sezinleme ve oluşturma becerisidir. Programlama problemlerini çözme sürecinde öğrenciler bilişsel desteğin yanında duyuşsal desteğe sıklıkla ihtiyaç duymuştur. Öğrencilerin probleme çözme sürecinde özellikle strateji geliştirme aşamasında zorlandıkları belirlenmiştir. Kompleks programlama görevleri esnasında takım çalışmasının unsurları daha görünür hale gelmiştir. Özellikle programlama görevinin anlaşılması ve problemin tanımlanması aşamasında ortak çalışma ön plana çıkmıştır. Programlama esnasında ortaya çıkan söz dizimsel hataların yanında klavye kullanım becerisi düşük olması ve programlama araçlarının arayüzünün yabancı dilde olması önemli bir bariyer oluşturmuştur. Programlama problemlerinin çözümü esnasında öğrenciler odaklanma ve dikkat etme süreçlerinin önemini sıklıkla vurgulamıştır. Öğrenciler öğretmen ve akran desteğinin yanı sıra programlama araçlarının sağladığı yönlendirmelerin oldukça faydalı olduğunu belirtmiştir. Çalışma kapsamında bilgisayımsal düşünmenin doğasına ait elde edilen çıkarımların bu düşünme biçiminin geliştirilmesine yönelik stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. |
Başlıklar |
AB-Bildiri Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu Eğitim Teknolojileri ve Fatih Projesi Temel Bilimlerde Bilişim |
Dosya |
![]() |